Geleerd van 5 jaar intensief werken met ondernemers-onder-elkaar, in groepjes van 9, maandelijks trouw bijeenkomend gedurende 3 jaar, delend in elkaars lief en leed, dilemma’s en vraagstukken ten aanzien van
- de onderneming
- de ondernemer
- de onderscheidende en samenbindende kracht van het business concept
- de verbinding met de toekomst
- de crisis
- het al dan niet mee-weten, mee-denken en mee-dragen van het ondernemerschap door management en medewerkers:
Vele ondernemers geloven deep-down niet dat het gros van hun managers en medewerkers in staat en bereid is het ondernemerschap in hun onderneming mede te dragen.
Als we erover doorpraten en analyseren wat hen tot deze stellingname brengt moet ik toegeven dat hun intuïtie ze waarschijnlijk niet bedriegt. Maar, zo vraag ik mij af, zou die intuïtie ook gebaseerd kunnen zijn op een aanname die zichzelf waarmaakt?
Voordat we 3 jaar zijn hebben we allemaal, naast een heleboel fijne ervaringen, ook een diepe imprint ondergaan van het existentiële Calimero-besef dat we klein, onbetekenend en ongelofelijk AFHANKELIJK zijn van anderen. Hoe goed onze ouders/opvoeders ook hun best hebben gedaan ons te beschermen tegen het soort traumatische ervaringen waarin we deze existentiële eenzaamheid ervoeren, toch kennen we die allemaal. We zijn allemaal ooit eens het paradijs uitgegooid en daarbij moeten we de dood even in de ogen hebben gekeken.
Dat we dit in de meeste gevallen niet meer weten komt omdat we onszelf adequaat tegen dit akelige besefhebben leren beschermen. Dat is waarschijnlijk zowel een zegen als een vloek maar dat doet aan het vergeten zelf niets af. (Dat het vergeten van een nare herinnering een zegen is spreekt voor zichzelf, een vloek is het omdat we daardoor niet meer zo gemakkelijk bij die imprint kunnen komen om deze te deleten als ie nog steeds af en toe hinderlijk opspeelt in ons onderbewustzijn en dan aan ons zelfvertrouwen en ondernemerschap knaagt.)
Wat we in de loop van de tijd als onze persoonlijkheid zijn gaan beschouwen kunnen we zien als een constructie die we eigenhandig hebben opgetrokken op een fundament waarin nog steeds één zwakke plek verscholen zit: onze Calimero-imprint. De constructie zelf hebben we overigens knap opgebouwd met de talenten die ons werden meegegeven en met de hulp en bijstand van onze sociale omgeving. Zo konden we onze talenten ontwikkelen tot zeer bruikbare vermogens. Kortom, we hebben kans gezien een vehikel te bouwen waarmee we ons sociale overleven veilig stelden. Dat lukt de één beter dan de ander maar daarmee is en blijft het een vorm van ‘sociaal overleven’.
Ondertussen zal het ons zijn opgevallen dat dit niet voor iedereen lijkt te gelden. Sommigen onder ons lijken een merkwaardige immuniteit aan de dag te leggen voor wat hun sociale omgeving van hen vindt. Zij gaan – wat er ook gebeurt – onverstoorbaar door met exploreren van wat zij van belang vinden om te doen.
Psychologen menen dat we het hier hebben over hooguit 5% van de mensen. Dit betreft, op een enkele crimineel na, bijna zonder uitzondering òf ondernemers òf kunstenaars en in een enkel geval ondernemer/kunstenaars.
Is het dan verwonderlijk dat ondernemers aan hun water voelen dat ‘de vrije ondernemer’ in hun managers en medewerkers niet uit hetzelfde hout gesneden is als zijzelf?
“Het resoneert gewoon niet op dezelfde manier Sido”, zeggen ze me. Gut feeling!
Maar wat moet ik dan denken van de ondernemers onder hen die het hebben aangedurfd om, uit aangeboren nieuwsgierigheid en experimenteerdrift of uit noodzaak als hen geen andere keus gelaten werd omdat zij met hun onderneming met de rug tegen de muur gedrukt werden, de ‘slapende ondernemer’ in hun mensen wakker te schudden en uit te nodigen in hun ineens veel te krappe boardroom.
Zij ontdekten dat het wel degelijk mogelijk is ‘de ondernemer’ in hun medewerkers wakker en actief te maken en plukken daar nog steeds de zoete vruchten van.
Als moderator heeft dit me lang bezig gehouden: ten eerste wat maakt dat dit gebeurt, en ten tweede hoe komt het dat er daarna in die ondernemingen nooit meer een terugval te zien is geweest naar het oude verticale denken?
Hans Mojet reikte me een in dit verband sublieme metafoor aan: Wij hebben toch ooit allemaal in Sinterklaas geloofd? (SM: zoals we ooit hebben geloofd dat we totaal AFHANKELIJK waren van onze sociale omgeving)
Nadat we ontdekten dat dit NIET WAAR was, maar een opvoedkundig spel waarmee volwassenen hun kinderen vermaken, vroegen we ons toch ook niet af wie daarna nog gevaar loopt opnieuw te vervallen in het oude geloof in Sinterklaas?
Wat moeten we dan aan met onze gut feelings als proefondervindelijk blijkt dat de meeste mensen onder ons die onbewuste Calimero imprint wel degelijk in de korts mogelijke tijd uit ons systeem (collectief en individueel) kunnen deleten? (zie Verborgen Bestuurders)